Psycholog, psychoterapeuta czy lekarz psychiatra? Krótkie rozróżnienie oraz o tym kiedy i do kogo należy się zgłosić.

Pomimo rosnącej świadomości społecznej na temat psychologii człowieka, nadal istnieją nieporozumienia i kontrowersje związane z tą dziedziną. Osoby borykające się z problemami ze zdrowiem psychicznym mogą nie być pewne, do którego specjalisty zwrócić się o pomoc, ponieważ zarówno psychologowie, psychiatrzy, jak i psychoterapeuci zajmują się ludzką psychiką. To zamieszanie może utrudniać określenie różnic między tymi profesjami i tego, do kogo zwrócić się o pomoc jednocześnie wpływając na wydłużenie czasu przed otrzymaniem profesjonalnego wsparcia.

Psycholog

Jako nauka, psychologia koncentruje się na badaniu mechanizmów, które kierują ludzkim zachowaniem i psychiką. W związku z tym zwykle pierwszym zawodem, który przychodzi nam do głowy, gdy myślimy o zdrowiu psychicznym, jest psycholog. 

Ci specjaliści ukończyli studia magisterskie z psychologii. Niemniej nie wszyscy decydują się na udzielanie pomocy psychologicznej i skupiają się na odmiennych drogach. Istnieje wiele specjalizacji i obszarów psychologii do zbadania, w tym psychologia kliniczna, społeczna, międzykulturowa, sportu bądź biznesu.

Psychologowie po ukończeniu studiów magisterskich uzyskują uprawnienia do wykonywania badań psychologicznych, wystawiania zaświadczeń lub orzeczeń psychologicznych, diagnozowania schorzeń psychicznych oraz udzielania pomocy i poradnictwa osobom potrzebującym.

Pomimo swojej wiedzy i kwalifikacji, psychologowie nie mają kwalifikacji do przepisywania leków ani nakazania stosowania farmakologii w leczeniu swoich pacjentów. Dodatkowo, aby prowadzić terapię w wybranym kierunku, muszą ukończyć daną szkołę psychoterapii.

Psychiatra

Psychiatria jest dziedziną medyczną. Skupia się na zapobieganiu, diagnozowaniu i leczeniu chorób oraz zaburzeń psychicznych. 

Aby zostać psychiatrą, należy najpierw ukończyć specjalistyczne szkolenie jako lekarz medycyny. Pozwala to psychiatrom przepisywać leki w ramach terapii. Jeśli u pacjentów występują objawy fizyczne, specjaliści mogą również przeprowadzić badanie lekarskie. Ponadto psychiatrzy są uprawnieni do wystawiania zwolnień lekarskich i w razie potrzeby mogą kierować pacjentów do szpitali psychiatrycznych.

Obecnie w leczeniu często zaleca się połączenie farmakologii i psychoterapii. Wówczas psychiatrzy mogą kierować pacjentów do psychoterapeutów lub samodzielnie prowadzić terapię, jeśli posiadają odpowiednie kwalifikacje. Należy zauważyć, że w przeciwieństwie do psychologów lub psychoterapeutów, skierowanie na wizytę do psychiatry nie jest wymagane.

Psychoterapeuta

Psychoterapia jest formą wsparcia, która wykorzystuje metody psychologiczne, aby pomóc osobom zmagającym się z różnymi problemami zdrowia psychicznego.

Żeby zostać psychoterapeutą, należy mieć wyższe wykształcenie — zwykle na taki krok decydują się osoby po ukończeniu studiów na kierunkach jak: psychologia, psychiatria, pedagogika lub socjologia. Wówczas trzeba przejść specjalistyczne szkolenie psychoterapeutyczne w certyfikowanym ośrodku, które w Polsce trwa zwykle około czterech lat. Należy pamiętać, że ukończenie stażu i poddanie się terapii własnej jest warunkiem uzyskania certyfikacji. Po uzyskaniu tytułu psychoterapeuci muszą regularnie uczestniczyć w spotkaniach superwizyjnych z innymi specjalistami w celu omówienia doświadczeń, obserwacji i trudności związanych z pracą z pacjentami.

Każdy psychoterapeuta wybiera konkretny kierunek, w którym zamierza pracować. Nurty są rozmaite i wyróżniają je podstawy teoretyczne powstawania zaburzeń psychicznych, stosunek do relacji terapeuta-pacjent oraz preferowany sposób prowadzenia terapii. Do najpopularniejszych gałęzi psychoterapii należą:

• nurt humanistyczny,

• nurt poznawczo-behawioralny,

• nurt psychoanalityczny,

• nurt psychodynamiczny,

• nurt systemowy.

Praca z psychoterapeutą wymaga długoterminowego zaangażowania, które może trwać kilka tygodni, a nawet i lat. Kluczowe jest zbudowanie więzi między pacjentem a terapeutą, aby stworzyć bezpieczne środowisko oparte na wzajemnym zaufaniu i pełne szacunku.

Należy zaznaczyć, że psychoterapeuta nie może przepisywać leków. W przypadku uznania farmakoterapii za konieczną dla poprawy samopoczucia pacjenta terapeuta może skierować pacjenta na konsultację do lekarza psychiatry.

Do kogo się zgłosić?

Jeśli doświadczasz problemów o podłożu psychologicznym, pamiętaj, że możesz zwrócić się do wykwalifikowanego specjalisty. Proszenie o pomoc nie świadczy o naszej słabości i nie powinno być powodem do wstydu czy szydzenia z innych osób. To umiejętność oraz oznaka naszej odwagi i dojrzałości. Dlatego pamiętaj, że z problemami nie musisz radzić sobie samotnie — można skorzystać ze wsparcia bliskich czy specjalisty.

Rozważ udanie się na konsultację psychologiczną, podczas której psycholog przeprowadzi wywiad w celu ustalenia diagnozy i zaleci odpowiednie dalsze kroki. W zależności od potrzeb pacjenta psycholog może skierować do psychiatry lub psychoterapeuty.